Emancypantki. Tom 1-2

Bolesław Prus uważał Emancypantkiza swoje najważniejsze dzieło. W powieści tej zaznaczył swój zasadniczo niechętny stosunek do emancypacji kobiet, którą traktował wprawdzie jako konieczność ekonomiczną, ale uważał za niezgodną z ich naturą i psychiką.
Powieść składa się z dwóch wyodrębnionych części. W pierwszej główną bohaterką jest przełożona warszawskiej pensji, pani Latter, kobieta o silnym charakterze i władczych skłonnościach. Przedsiębiorstwo pani Latter bankrutuje, ona sama zaś ginie tragicznie. W dalszym ciągu rolę pierwszoplanową przejmuje wychowanka pensji, młodziutka Madzia Brzeska. Naiwna, gotowa do poświęceń altruistka, próbuje samodzielnie utrzymać się jako nauczycielka w Warszawie. Również i ona ponosi klęskę w zetknięciu z obłudą, brutalnością i materializmem otoczenia i ostatecznie, odrzuciwszy propozycję małżeństwa, chroni się w klasztorze.
Obok wątków i obserwacji realistycznych, powieść zawiera sporo elementów satyrycznych widocznych tak w niektórych postaciach kobiecych, jak i w obrazie np. rodzinnego miasta Madzi, Iksinowa. Prus przedstawia tutaj również wprost swoje poglądy poprzez postać profesora Dębickiego, którego wykład szczególnie cenił.